«Ο χαρακτήρας του ηροδότειου έργου, το οποίο θα επιχειρήσουμε να γνωρίσουμε στη συνέχεια, επιβάλλει ίσως, προτού καταπιαστούμε με το περιεχόμενο της `Πολύμνιας` και τον δημιουργό της, να διατυπώσουμε μερικές σκέψεις αναφορικά με ό,τι ονομάζουμε γενικά `ιστορικό φαινόμενο` και `Ιστορία`. Κατ` αρχήν, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ανακάλυψη και η συνειδητοποίηση της έννοιας της Ιστορίας συντελέστηκε από τη στιγμή που ο άνθρωπος, τόσο με βάση το ένστικτό του, όσο και με βάση την καθημερινή του εμπειρία, αντιλήφθηκε ότι το σύνολο των δραστηριοτήτων του δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ως μια πραγματικότητα στατική. Αντίθετα, είναι φανερό ότι κάθε ανθρώπινη πράξη ανέκαθεν στοιχειοθετούσε και άρθρωνε μια δυναμική, ρέουσα και μη αναστρέψιμη εξελικτική πορεία, κάθε φάση της οποίας προκύπτει από το ανθρώπινο παρελθόν, αλλά και συνεπάγεται το ίδιο το ανθρώπινο μέλλον. Κι αν μάλιστα προσθέταμε ότι η εξελικτική αυτή πορεία οφείλει κατ` ανάγκη να συνυφαίνεται με τις διαστάσεις του χώρου και του χρόνου, τότε αυτόματα θα καταλήγαμε στον ορισμό της Ιστορίας.
Πολύ γρήγορα επίσης έγιναν αντιληπτά και τα εξής βασικά χαρακτηριστικά του ιστορικού γίγνεσθαι, εξαιτίας των οποίων η μελέτη του άρχισε να αποκτά νόημα και ενδιαφέρον: διαπιστώθηκε, για παράδειγμα, ότι η επιμέρους ανθρώπινη υπόσταση, μολονότι πεπερασμένη σε χρονική διάρκεια, αποτελεί ωστόσο το απειροελάχιστο αλλά αναγκαίο υπόβαθρο μιας μακριάς εξελικτικής πορείας, κατά τη διάρκεια της οποίας η ανθρωπότητα στο σύνολό της υφίσταται και αυτή αέναες μεταμορφώσεις. Και όταν μάλιστα η συλλογιστική αυτή οδήγησε στη διαπίστωση ότι με τον τρόπο αυτόν το εξατομικευμένο ανθρώπινο πεπρωμένο ήταν αδύνατον να ξεφύγει από την ακατάπαυστα ρέουσα πορεία της ανθρωπότητας, έγινε κατανοητό πως τελικά ό,τι αφορά την ανθρωπότητα δεν θα ήταν δυνατό παρά να αφορά προσωπικά και τον άνθρωπο ή και αντίστροφα».
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]
Έλληνας ιστοριογράφος (490-422 π.Χ.). Καταγόταν από εύπορη και φιλομαθή οικογένεια και ανατράφηκε σ΄ ένα περιβάλλον λατρείας του Ομήρου και παλιών θρύλων. Όταν στην πατρίδα του την Αλικαρνασσό ήταν τύραννος ο Λύγδαμης, ο Ηρόδοτος πήρε μέρος σε συνωμοσία για την ανατροπή του, με αποτέλεσμα να εξοριστεί το 468 ή το 467 π.Χ. στη Σάμο. Από τη Σάμο γύρισε στην Αλικαρνασσό και πήρε μέρος στην ανατροπή του Λύγδαμη το 455 π.Χ., αλλά μετά από λίγο υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει και αυτός την πατρίδα του. Από τότε άρχισε ως περιηγητής και εξερευνητής να επισκέπτεται διάφορα μέρη του τότε γνωστού κόσμου. Πιθανόν τα ταξίδια αυτά να έγιναν ανάμεσα στο 458 και 445 π.Χ. Έμεινε αρκετά χρόνια στην Αθήνα, όπου συνδέθηκε φιλικά με τους μεγάλους άνδρες της εποχής εκείνης, τον Περικλή και το Σοφοκλή. Μαζί με τον Πρωταγόρα ίδρυσαν την αποικία των Θουρίων στην Ιταλία. Στην αποικία αυτή, που ιδρύθηκε κοντά στην καταστραμμένη Σίβαρη, ο Ηρόδοτος πέρασε τα περισσότερα χρόνια της υπόλοιπης ζωής του, γι΄ αυτό και επονομάστηκε Θούριος. Στην Αθήνα ήρθε ξανά λίγο μετά την ανέγερση των Προπυλαίων (431 π.Χ.). Για τα τελευταία χρόνια της ζωής του υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες. Πιθανόν πέθανε στους Θουρίους γύρω στο 422 π.Χ. Ο Ηρόδοτος έγραψε μια παγκόσμια ιστορία. Οι Αλεξανδρινοί τη χώριζαν σε εννέα βιβλία και στο καθένα έδωσαν το όνομα μιας από τις εννέα Μούσες. Στα πρώτα τέσσερα βιβλία παρουσιάζει το σχηματισμό και την αύξηση της περσικής δύναμης, στο πέμπτο και έκτο τις πρώτες συγκρούσεις με τους Έλληνες της ηπειρωτικής Ελλάδας, στο τελευταίο μέρος του έκτου και σε ολόκληρα τα δύο επόμενα περιγράφει τις δύο μεγάλες εκστρατείες, που κατέληξαν η πρώτη στη μάχη του Μαραθώνα και η άλλη στη ναυμαχία της Σαλαμίνας. Τέλος στο ένατο βιβλίο αναφέρεται στις άλλες νίκες των Ελλήνων. Χρησιμοποιώντας ως βάση του έργου, που ο ίδιος ονόμασε "Ιστορίης απόδεξις", την αυτοψία, την έρευνα και την κριτική, ο Ηρόδοτος πλησίασε πρώτος την ιστορία, χωρίς όμως να μπορεί να θεωρηθεί αντικειμενικός ιστορικός. Παρά το γεγονός αυτό το έργο του συνολικά είναι μια αξιόπιστη πηγή και η μόνη συνεχής και πλήρης που έχουμε για μια τόσο σημαντική εποχή της ιστορίας. Ο Κικέρωνας τον ονόμασε πατέρα της ιστορίας. Παράλληλα μπορεί να θεωρηθεί πατέρας της γεωγραφίας και πατριάρχης όλων των περιηγητών.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Ο Ιωάννης Σ. Χριστοδούλου είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είναι καθηγητής - σύμβουλος στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και διδάσκει Φιλοσοφία ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου.
Ο Γαβριήλ Συντομόρου είναι φιλόλογος καθηγητής της Μέσης Εκπαίδευσης και διαμένει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Ασχολείται ιδιαίτερα με θέματα στρατιωτικής ιστορίας τόσο της αρχαίας όσο και της νεώτερης Ελλάδας και έχει δημοσιεύσει σχετικά άρθρα στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο.
Έχει επίσης μεταφράσει τα τρία τελευταία βιβλία από τις ιστορίες του Ηροδότου (βιβλίο Ζ΄ - Πολύμνια, βιβλίο Η΄- Ουρανία και βιβλίο Θ΄- Καλλιόπη) τα οποία εμπλουτισμένα με εκτενέστατα σχόλια και χάρτες, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Ζήτρος».
Από τις εκδόσεις «Ζήτρος» επίσης κυκλοφορεί και το έργο του Γαβριήλ Συντομόρου «Σαραντάπορο, Κιλκίς, Λαχανάς: οι πρώτες μας νίκες» στο οποίο περιγράφονται λεπτομερώς οι πρώτες μάχες των Βαλκανικών πολέμων του 1912-1913.
Ο Γαβριήλ Συντομόρου είναι φιλόλογος καθηγητής της Μέσης Εκπαίδευσης και διαμένει και εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Ασχολείται ιδιαίτερα με θέματα στρατιωτικής ιστορίας τόσο της αρχαίας όσο και της νεώτερης Ελλάδας και έχει δημοσιεύσει σχετικά άρθρα στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο.
Έχει επίσης μεταφράσει τα τρία τελευταία βιβλία από τις ιστορίες του Ηροδότου (βιβλίο Ζ΄ - Πολύμνια, βιβλίο Η΄- Ουρανία και βιβλίο Θ΄- Καλλιόπη) τα οποία εμπλουτισμένα με εκτενέστατα σχόλια και χάρτες, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Ζήτρος».
Από τις εκδόσεις «Ζήτρος» επίσης κυκλοφορεί και το έργο του Γαβριήλ Συντομόρου «Σαραντάπορο, Κιλκίς, Λαχανάς: οι πρώτες μας νίκες» στο οποίο περιγράφονται λεπτομερώς οι πρώτες μάχες των Βαλκανικών πολέμων του 1912-1913.